* Hallo Tom, blij je weer in Brussel te mogen verwelkomen. Twee jaar geleden zagen we je in dezelfde bezetting hier in ABclub, met je vriend en gitarist Michael Martin en je lieftallige vrouw Nadine. Zingt ze vanavond mee op het podium?
Daarin zal ik je moeten teleurstellen vriend. Je kan Nadine wel vinden achter de merchandise tafel.

* Tom, je hebt een universitair diploma als criminoloog en toch koos je voor een carrière als artiest. Was dit de keuze van je hart?
Ja zeker. In 1969 verbleef ik een jaar in Nigeria tijdens de oorlog in Biafra, om er les te geven in criminologie. Twee songs op mijn nieuw album “Blood And Candle Smoke”, dat in september in de platenbakken zal liggen, handelen over mijn wedervaren tijdens die periode. Het initiatief beviel me zeer, maar ik had er genoeg van om steeds omringd te zijn door mensen die het slachtoffer waren van één of ander epidemie. Ik keerde terug naar Vancouver, Canada, waar ik op mijn Martin gitaar ging spelen in honky tonk bars. Zo deed ik ervaring op voor een publiek en leerde ik songs te schrijven.

* Ik beluisterde je voorlaatst cd “Tom Russell, The Anthology: Veterans Day”. Vind je de uitdrukking anthologie niet beangstigend, precies of je er een punt achter zet?
Nee hoor. Ik vertel altijd tegen de mensen dat ik slechts in de eerste helft van mijn carrière ben en dat het beste nog moet komen. Het album was een mooie opsomming van de eerste helft. Mijn favoriete albums zijn mijn vier laatste en ik voel dat ik in de goede richting zit. “Hotwalker, Love And Fear, Wounded Heart Of America”, ik vind dat mijn platen steeds beter worden en ik ben gek van het nieuwe album dat in september uitkomt. Ik heb zeker nog tien albums te gaan voordat ik mijn maximum bereikt heb.

* Nu dat we het toch over memorials hebben, ik vind dat je een standbeeld verdiend voor je verdiensten in de songwriting en de alt country en americana scene.
Bedankt hoor! Wat een eer, maar ik ben heel tevreden dat ik bij dat kransje oudere artiesten hoor zoals Bob Dyla n, Van Morrisson, John Prine, Guy Clarck of Leonard Cohen, die nog steeds goede songs schrijven en brengen. We horen er nog steeds bij en leveren onze bijdrage om die oude muziekstijlen nog steeds te doen groeien. Dat is zeer belangrijk voor mij.

* Onlangs zag ik Bob Dylan hier in Vorst aan het werk. Ik geraak maar niet gewoon aan zijn negerende pose tegenover zijn fans. Hoe belangrijk vind jij het contact met je fans?
Ik hou ervan om een hand te reiken naar mijn publiek en samen mijn muziek te delen en er een diepere betekenis aan te geven. Ik was aanwezig op de show van Leonard Cohen in Phoenix. Man, die speelde maar liefst drie en half uur met een overgave en inleving die met niets te vergelijken is. Daar streef ik ook naar.

* Je bent altijd opgekomen voor minderheden en sociaal onrecht. Was het Afrika dat je hiertoe aanzette?
Ja zeker. Ik trok er naartoe, samen met de bekende socioloog William Chambliss, die altijd geboeid was door sociale fenomenen en tevens de aanzet vormde voor mijn studies in de criminologie. Ook het feit dat ik uit een traditie kom van muziek van Bob Dylan en Woody Guthrie en omdat ik aan de Mexicaanse grens woon, boeit het lot van die mensen me enorm.

* Muziek is niet je enige artistieke talent. Je schreef ook een boek.
Ja, twaalf jaar geleden schreef ik een detectiveroman in Noorwegen, die daar ook werd uitgegeven. Twintig jaar geleden trok ik naar New York, met de bedoeling om schrijver te worden, maar ik verzeilde er terug in de muziek. Nu speelt het opnieuw in mijn hoofd om beginnen te schrijven. Op mijn website, in mijn blog, geef ik uitleg over de verhalen die zich afspelen in mijn nieuwe songs, zodat de lezers hun nieuwsgierigheid geprikkeld wordt en met spanning uitkijken naar mijn nieuw album. Momenteel heb ik het verhaal van een nieuwe detectiveroman in mijn hoofd en heb al wat notities genomen en ben ik bezig met een novelle in de stijl van Hemmingway, over de gewoontes en verschillende karakters die ik ontmoette in het Westen.

* Op je nieuwe plaat zocht je de heerschappen van Calexico op om een paar nummers mee te spelen?
Ja, we deden een viertal songs samen in The Wavelab Studios in Tuscon, waar ook Neko Case haar nieuwe album opnam. Ook Winston Watson, de drummer die meespeelde op Dylan’s “Love And Fear” doet mee. Ik moest wel wennen aan de nieuwe sound, maar nu bevalt het me zeer. Het klinkt een beetje zoals Dylan zijn nieuw album, vervult van die ruwe bordersounds. Ik heb wat mariachi geluiden op de plaat staan ook, zonder te overdrijven.

* In je songs komt ook de getalenteerde storyteller in je boven. Is dit jou manier om oude tradities en legendes in ere te houden?
Ja, je wordt soms aangegrepen door oude tradities en geloof, zoals de Mexicaanse Indianen al vijfhonderd jaar La Virgin De Guadalupe aanbidden en het is ontroerend om te zien hoeveel ze ook vandaag nog voor hen betekent. Ik ben verlekkerd op de Spaanse en Mexicaanse cultuur en hun geloof en ook de achtergrond van die zaken die de mensen er naartoe drijft. Zelfs stierengevechten hoort daarbij, omwille van de bijhorende rituelen, de traditie en de typerende oude marsmuziek. Vandaag hoor je groepen die een perfecte mix maken van die traditionele en moderne muziek, zoals Calexico en Los Lobos. Die laatste komt trouwens uit dezelfde buurt in LA als ik.

* Je bracht onlangs een album uit “One To The Heart, One To The Head” met Gretchen Peters. Hoe liep je haar tegen het lijf?
Ik zag Gretchen op de cover van een magazine in Engeland en vroeg al grappend, knappe meid, wie is dit? Antwoordde die kerel me dat ik maar eens moest gaan luisteren. Dat deed ik ook, maar ik vond de plaat te gladjes gepolijkst, de typische Nashville sound, maar de teksten daarentegen waren heel literair. Hierop mailde ik haar of ze op mijn plaat wilde meezingen. We werden vrienden en ze zong mee op mijn albums “Love And Fear” en “Hotwalker”. Gretchen is niet zo bekend als performer en ik wilde haar meer in de picture zetten. Hierop vroeg ik haar of ze geen cowboyplaat wilde maken. We komen allebei uit het Westen en hebben onze favoriete songs. Zo kwam er weer een nieuwe artiest bij in dit genre en ze antwoordde waarom niet. Ze koos ze twee nummers van Bob Dylan en Townes Van Zandt uit op “One To The Heart, One To The Head”.

* De keuze van de Dylan song “Billy 4” vind ik geniaal. Was het bedoeld als een tribuut aan de western film en het legendarische verhaal van Patt Garrett en Billy The Kid? Ze sloeg dan wel een heleboel vliegen in één klap. Niet alleen komt de muziek uit de film van Dylan, hij speelt zelf ook mee, samen met de al even legendarische James Coburn en Kris Kristofferson.
Nee toch niet. Er zijn zoveel prachtige Dylan songs om te coveren, maar juist dit lied had de juiste borderfeel. Het heeft dat ranzig taaltje over hoeren, bordelen en mensen overhoop schieten. Zoals Gretchen het zingt is simpel fenomenaal. Het is Nadine’s favoriete nummer op de plaat en ze speelt er ook percussie op met twee klinkende wijnglazen. Ze dronk toen twee flessen wijn leeg en klonk de glazen tegen elkaar om opnieuw een volle fles te krijgen. (Plooien beide dubbel van het lachen)

* Ik zag op YouTube het filmpje van je nieuwe nummer “Guadalupe”, dat Gretchen covert op jullie duocd. Ik moet eerlijk bekennen dat Gretchen’s versie heerlijk is, maar toch niet kan tippen aan de intensiteit van jou versie.
Wel, de feel zit natuurlijk bij iedereen anders, maar de versie die je gaat horen op “Blood And Candle Smoke” combineert het beste van beide werelden. Ik liet “Guadalupe” opnemen in Nashville door Gretchen en zong daarna over haar take heen. Zoals het nu klinkt is het perfect, voor zover dat bestaat.

* Haar versie van “Prairie In The Sky”, van Mary McCaslin is nog zo’n pareltje om kippenvel van te krijgen.
Ja, en tot mijn verbazing krijgt die song veel airplay op de radio. Maar Gretchen is zo’n fantastische zangeres. Het nummer mag gerust naast het origineel staan en met Barry Walsh op het pomporgel krijgt het een heel originele toets. Barry speelt ook veel op mijn nieuwe plaat.

* Mooi van jullie om één van de grootste singer-songwriters ooit, te eren in “Snow On Raton”, namelijk Townes Van Zandt, die tijdens zijn carrière nooit het succes kende dat hij verdiende. Vind je het niet ergerlijk dat kwaliteit en succes dikwijls niet hand in hand gaan en dat alles veel te veel gecommercialiseerd is?
Wel, in onze Amerikaanse cultuur is het erg gesteld met die commerciële muziekcultuur, maar hier in Europa wordt kwaliteit meer gerespecteerd en geapprecieerd omdat erachter gezocht wordt. Je ziet het ook aan het aanbod in de platenzaken. Hier vind je nog Amerikaanse jazz, blues of Bob Dylan. In de US moet je al ver zoeken om zulke zaken te vinden, omdat de grote radiostations alle macht in handen hebben, zeker in de countrymuziek. We moeten opnieuw op ontdekkingstocht naar de waardevolle dingen. Ik woon niet in Nashville, Austin of New York, in die normale Amerikaanse samenleving, maar in El Passo, zodat ik zelf moet instaan voor de ontwikkeling van mijn carrière. Mijn grootste publiek heb ik in Engeland. Niet dat ik niet populair ben in de US, maar ik wil over de ganse wereld spelen. Ik ben niet die chauvinistische Amerikaan. Ik speelde vorige week nog twee uitverkochte shows in Noorwegen waar iedereen mijn liedjes uit het hoofd meezong. Nadine geloofde haar eigen oren niet. Ik zou mijn aanbod in shows bijvoorbeeld nog kunnen opdrijven, toch zeker in Engeland, maar ik probeer alles wat gelijkmatig te verdelen. Dit zorgt voor meer evenwicht en afwisseling. In België is het beter om elke twee jaar terug te komen en liefst met een nieuw album. In dit opzicht is mijn nieuw album “Blood And Candle Smoke” een zegen. Ik heb er drie jaar aan gewerkt en al mijn energie erin gestopt. Ik geloof voor honderd procent in alle twaalf songs en zal vanavond in mijn show zeker een paar nieuwe nummers spelen. Sommige zal je al kennen van op mijn website, zoals “Guadalupe” of “St. Anna Wind”, maar anderen zul je niet kennen zoals de song over zangeres “Nina Simone”.

* Er schuilt ook een schilder in Tom Russell. Het blauwe paard op de frontcover van “One To The Heart, One To The Head” heeft een kruis over zijn rechteroog. Wat schuilt daarachter?
Dat is een apart verhaal. Oorspronkelijk was het een heel ander schilderij. Ik had een schilderij gemaakt van een Indiaan gezeten op een paard. Dit beviel me echter niet en ik veegde de Indiaan uit en schilderde het paard blauw en trok een kruis over zijn oogbol omdat ik de blik niet goed vond. Plots viel het doek me toch in de smaak. Het kunstwerk is onlangs verkocht in een kunstgalerie voor vierduizend dollar en wordt hiermee het duurste doek dat ik ooit verkocht.

* Je woont nu in El Passo, aan de Amerikaans-Mexicaanse grens. Door de jaren heen is daar blijkbaar ook veel verandert, zoals je onder andere zingt in “Who’s Gonna Build The Wall”.
Inderdaad, de Berlijnse muur is gesloopt, maar Amerika bouwt een muur om de Mexicanen buiten te houden en creëert nieuwe Far West toestanden in Juarez, dat bezet wordt door soldaten voor drugbestrijding, terwijl ik vroeger rustig naar ginder kon wandelen om een tequila te drinken in één of andere cantina. Nu krijg je er, als je niet oppast zoals ik, een geweer onder je neus geduwd.

* Uit al je songs kiest Gretchen “Guadalupe” uit om te coveren. Wat vond zij van dit lied en de legende erachter?
Weet je, ze is zo’n getalenteerde songsmid dat ze onmiddellijk het juiste gevoel begreep dat de song omvatte. Ik ben er zeker van dat bijvoorbeeld ook Emmylou Harris of een Jennifer Warnes deze song goed zouden kunnen coveren. Jennifer telefoneerde me trouwens met de boodschap hoezeer ze onder de indruk was van de interpretatie van het lied door Gretchen. Je kan de feel van dit lied vergelijken met de Leonard Cohen – Jennifer Warnes song “Song Of Bernadette”. Het heeft dezelfde religieuze en spirituele inslag. Wanneer ik trouwde met Nadine, ik trouwde trouwens tweemaal met haar: één maal met Ian Tyson en Ramblin’ Jack Elliott als getuigen en een tweede maal verleden jaar in juni in Zwitserland. Daar zongen Gretchen en Barry “Guadalupe” in de kerk en dit was echt een ontroerend moment. De tranen rolden over de wangen van mijn zusters. Iedereen die dit lied hoort zegt dat het de beste song is die ik ooit geschreven heb en dat zijn er toch al heel wat. Als ze je zoiets komen vertellen doet dat enorm plezier. Ik heb zelf een heel nauwe band met dit lied. In mijn achtertuin heb ik een verhoog en daarop prijkt een beeld van El Virgen De Guadalupe. De Mexicanen die thuis komen werken zijn er sterk van onder de indruk, want ze geloven rotsvast El Virgen. La Virgin De Guadalupe is een waar symbool voor gans Mexico.

* Hoe zit het met je “Roots On The Rails” project Tom?
Ja, ik doe dit samen met Fred Eaglesmith, wiens idee het oorspronkelijk wel was, voor dezelfde compagnie. Fred heeft zijn treinen en ik de mijne. De “Katchina Express” met Dave Alvin is al uitverkocht en ik kan niet mee omdat ik op tournee ben, maar er is ook nog “The Cowboy Express”, een stoomtrein, die rijdt tussen Albequerqe en Durango, waarop onder andere Gretchen Peters en ik zingen. Ik geloof dat er nog een vijftiental plaatsen vrij zijn. Ik leg elk jaar twee treinen in.

* Tom, mijn laatste vraag. Ik vind dat je absoluut eens je memoires moet schrijven, maar welke titel zou je aan dit boek geven?
Wel, als ik mag kiezen dan zit de titel in een song gebakken die, ik vanavond zal doen op mijn optreden hier in AB : “Don’t Look Down, The Ground Might Be Burning, We Are Turning The Corner, We’d Might Run Into God”. “Don’t Look Down”, dat lijkt me een geschikte titel..

Ok Tom, we zullen ons de titel voor ogen houden. We zijn enorm vereerd met dit aangename gesprek en mag ik je namens Rootstime het allerbeste wensen, zowel in je privé leven als in je muzikale carrière.

Meer foto's: Blowfish